در اولین چلسه در خصوص تبیین بر نامه سالانه و همچنین کارگاه تدریس برتر از درس 5 تاریخ دوازدهم در سالن کنفرانس اداره تاریخ 98/9/21 روز چهارشنبه برگزار گردید در این جلسه و کارگاه که آموزش از طریق پاور پوینت و کلیپ آموزشی تدرس با حضور گرم همکاران گرانقدر با تقسیم بندی کتاب درس 5 و بحث و گفتگوی همکاران و ایجاد چالش های تدریس و مشکلات کتاب درسی و نکات مهم و کلیدی آن تدرسی بسیار علمی و آموزشی داشتیم و در ضمن با مدیریت و تدریس مشهدی آقایی و امیدواریم که بتوانیم با همکاران فعال منطقه البرز هرچه بیش تر در جهت پیشرفت تدریس گام برداریم .
اولين جلسه گروه تاريخ در روز چهارشنبه 97/8/3 در سالن كنفرانس اداره آموزش و پرورش شهرستان البرز برقرار خواهد شد حضور سبز شما در اين جلسه كه متعلق به خود شما است باعث خوشحالي و خرسندي بنده ميباشد قبلا از حضور و وجود شما در اين جلسه تشكر و قدر داني ميكنم .
کارشناس تکنولوژی وگروه های آموزشی سازمان آموزش وپرورش استان قزوین شهرستان البرز.
گفتار اول
با سلام خدمت خوانندگان فصلنامه تاریخ از آن جا که این فرصت را بدست آوردم تا بتوانم در حد وتوانم گفتاری ساده در مورد صنایت توریسم وگردشگری را برای علاقمندان به این رشته در رسته ایران آثار تاریخی قزوین بنویسم خوشحالم واز کسانی که در این راه مرا یاری دادند وتشویق نمودند کمال تشکر را دارم وخاوند را شکر گزارم که این فرصت را به من داده تا در جهت پیشرفت اهداف گردشگری در قزوین خصوصاً درس تاریخ قدم گذارم اگر این قطعا من مورد قبول واقع شد دوست دارم که تلاشم را هرچه بیشتر در این راستا تقویت کنم.
گروه تاریخ شهرستان البرز
پيشينه تاريخي صنعت توريسم
توريسم پديده اي است كهن كه از ديرزمان در جوامع انسان وجود داشته است وبه تدريج در طي مراحل تاريخي مختلف به موضع فني اقتصادي و اجتماعي كنوني خود رسيده است .
توريسم بر بنياد عامل اساسي سفر و جابجايي قرار دارد در نتيجه دگرگونيهاي آن تابع تغييرات مختلفي از قبيل دگرگونيهاي ناشي از انگيزه سفر و وسيله حمل و نقل ميباشد .
قديمترين اشكال جهانگردي كه در اروپا بسيار رايج بوده مسافرتهاي اشراف و شاهزاده هاي جوان بوده است كه به منظور آشنايي با شيوه هاي مختلف حكومت و زندگي مردم نقاط مختلف صورت مي گرفته است .
در جوامع شرقي ميتوان نمونه هاي روشنتري از صور شكل گذران اوقات فراغت و توريسم تفريحي را در ميان گروه هاي اشرافي ردپايي كرد .اشكال ديگري از جهانگردي در دنياي قديم سفرهاي درويشان قلندران جاسوسان و مسافرتهاي استثنايي ماجراجويان بود كه براي كسب اطلاعات و ء حسن حادثه جويي خود صورت مي گرفت .مسافرتهاي زيارتي به اماكن يا شهرهاي مئهبي از گذشته هاي دور وچود داشته و در بين پيروان تمام اديان روز به روز گرفته و با استفاده و به كارگيري تسهيلات جديد گسترش خارق العادهاي يافته است .
گردشگری
گردشگری پدیده قرن بیستم است ونمیتوان آنرا نادیده گرفت،بلکه باید به عنوان پدیده ای که وجود دارد(خوب یابد)به آن نگریست.همه ساله میلیونها نفر به سفر میروند وکسی نمیتواند آنها را از سفر باز دارد.آنها خواهند آمد،پس بگذارید از این حرکت به عنوان منبعی برای توسعه استفاده شود(کاظمی،مهدی،3:1385).
بسیاری از نویسندگان گردشگری را یک فرصت منحصر بفرد اقتصادی میدانند(ارباسلی3:2000،سینکلر واستبلر4:1994)گردشگری در عصر حاضر به عنوان صنعت بدون دود،توانمندیها وطرفداران بسیاری دارد.رشد قابل توجه وچشمگیر گردشگری در پنجاه سال گذشته نشان دهنده اهمیت فراوان اقتصادی واجتماعی این پدیده است.(همان ص4)
صنعت مسافرت وجهانگردی به عنوان بزرگترین ومتنوع ترنی صنعت دنیا به حساب می آید.
بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد،اشتغال زایی،رشد بخش خصوصی وتوسعه ساختار زیربنایی میدانند(چاک،وای،گی 1382 ص19)
در قرن بیست ویکم گسترش وپیشرفت فناوری موجب خواهد شد که وقت انسان بیش از پیش آزاد گردد وثروتش افزون شود وزمان بیشتری را صرف اوقات فراغت خود نماید.در واقع نیمه دوم قرن بیستم را باید عصر صنعت گردشگری نام نهاد.(پاپلی یزدی،محمد حسین6:1385)
تعریف واصطلاحات
واژه((توریسم))از دوبخش ترکیب یافته است: ((تور)) tour به معنای سفر،گشت،مسافرت،سیاحت و((ایسم))ism پسوندی که اشاره به مکتب یا اندیشه ای فلسفی،مذهبی،ی،ادبی وغیره دارد.بنابراین توریسم یعنی مکتبی که پایه فکری آن سیاحت وگردشگری است.در فرهنگ لغات فارسی،گردشگری را چنین تعریف کرده اند:در اقطار عالم سفر کردن وشناخت،مسافرت برای تفریح وسرگرمی وسفری که در آن مسافر به مقصدی میرود وسپس به محل ست خود باز میگردد.
همچنین لازم به ذکر است که پیدایش جهانگردی با مفهوم امروزی آن ناشی از تحولات قرن نوزدهم است که انقلاب صنعتی موجب اختراع وسایل رفاهی بسیاری گشت ودر نتیجه زندگی طاقت فرسا شد.از اینرو نیاز مردم به استراحت ومرخصی وپیدایش وسایل مسافرتی راحت وسریع مانند هواپیما،کشتی،قطار واتومبیل موجبات توسعه جهانگردی را بیش از پیش فراهم آورد.(همان:31)
معیارهای گردشگری
گردشگری با انگیزه های متفاوتی صورت میگیرد ومعیارهای متفاوتی در انتخاب آنها دخیل هستند از جمله:
معیارهای زمان،فصل،مکان،انگیزه،وسایل حمل ونقل،نوع ومحل اقامت،سازماندهی سفر.
بطور مثال در معیارزمان گردشگری به شکل کوتاه مدت،میان مدت،دراز مدت مطرح میشود ودر قالب آن میتوان معیار فصل را نیز مطرح کرد وبه انواع فعالیتهای گردشگری در فصول مختلف اشاره کرد،مثل توریسم زمستانی یا توریسم تابستانی.
در معیار مکان فعالیتها در حوزه های متفات صورت میگیرد مثل حوزه داخلی یا خارجی ودر معیار انگیزه میتوان انگیزه های متفاوتی مثل زیارتی،ورزشی،درمانی و را دخیل دانست.
برای وسایل نقلیه انتخاب نوع آن،انتخاب محل اقامت(از نظر کمی وکیفی)وسازماندهی سفر که گروهی یا انفرادی صورت بگیرد همه را میتوان از معیارهای گردشگری برشمرد.
وانس اسمیت از شش گونه گردشگری به صورت زیر نام میبرد.
1-گردشگری قومی.
2- گردشگری هنری.
3- گردشگری تاریخی.
4- گردشگری طبیعت گرا
5- گردشگری تفریحی
6-گردشگری کاری
گونه شناسی
گردشگری شهری در چهار چوب یک الگوی فضایی گونه های متفاوتی دارد که بربنیان جاذبه های موجود در شهر،رویدادها وانگیزه های گردشگری استوار است.جذب گونه های مختلف گردشگر در شهر ها وابسته به ارائه کیفیت بالای محصول گردشگری است که میتواند پیامدهای اقتصادی بسیاری برای شهر وپویایی اقتصاد آن همراه داشته باشد.گونه شناسی گردشگری در چهار چوبی از عرضه وتقاضا وابسته به محصول گردشگری به عنوان عرضه است:شکل4-2 بیانگر گونه شناسی گردشگری بر بنیان عرضه وتقاضای گردشگری شهری است.
تنگناهای گردشگری شهری
زمانیکه تعداد بازدیدکنندگان بیش از توان طبیعی جذب شهر فراتر رود آثار منفی آلودگی،تراکم و. به بار می آورد.به ویژه در شهرهایی که فاقد زیربناهای سالم وپیشرفته هستند،سلامتی وپاکی هوا را که از مهمترین میراث های شهری هستند.به سرعت مصرف و ویران میسازد.فشار مفرط ناشی از فعالیتهای گردشگری دسترسی آسان به مرکز شهر را به حد اقل میرساند.به علاوه شلوغی وازدحام خودروهای مسافران وگردشگران برای دیدن مراکز تاریخی،دیدنی که اکثراً در مرکز شهرها قرار دارند فشردگی ترافیکی را موجب میشود واین امر دسترسی به مرکز شهر را مشکل وحتی ناممکن میسازد.(محلاتی صلاح الدین20:1381)
مقدمه
این شهر سرزمین کهن وخاستگاه تمدن های دیرپا ودرخشانی است که براساس کاوش ها ویافته های باستان شناسی،نشانگر یکی از قدیمی ترین مراحل یکجا نشینی وکشاورزی در هزاره های هفتم وهشتم پیش از میلاد در فلات ایران وبرخورداری ساکنان آن از صنایع اولیه ونظام اجتماعی است.قزوین را در نوشته های اروپاییان،شهر قدیمی"آرساس" یا" آرساسیا" ودر تاریخ یونان شهر قدیمی"راژیا" نامیده اند.استقرار اقوام کاسپی در این سرزمین موجب نامیده شدن شهر ودریای شمالی آن یعنیمازندران بهع کاسپین شده ودر نقشه های جغرافیایی قدیم،به نام"بحرالقزوین" ثبت گردیده است.این شهر کهن از دوره ی ساسانی به خاطر موقعیتویژه اش پذیرای نظامیان وجنگاوران سلحشور هم شد واز قلعه وبرج بارویی مستحکم برخوردار گشت.در سده های نخست ورود اسلام به ایرن،این شهر را باب الجنه یا دروازه بهست می خواندند وبه گواهی سفر نامه نویسان وشهر نامه نگاران همواره شهری آباد،پرجمعیت وتاثیر گذار در فرهنگ ،ت ومذهب کشور بوده است.نبردهای سلجوقیان وخوارزمشاهیان با اسماعلیان الموت،پایداری قزوینیان در مقام هجوم سپاه خوانخوار مغول،انتخاب قزوین به عنوان پایتخت امپراتوری قدرتمند صفوی،حماسه پر شکوه مردم این شهر در سرکوبی فتنه اشرف افغان، همگامی با مجاهدان آزادیخواه مشروطه وحضور گسترده وحضورگسترده در انقلاب اسلامی ودفاع مقدس صفحات زرینی از این تاریخ پر افتخاراست.
شهر قزوین توسط سازمان اسکان بشر ملل متحد(UN-HABITAT) به عنوان شهر نمونه توسعه پایداری شهری بر اساس گردشگری انتخاب شده ومیزبان گردشگران عزیزی است که درآینه آن تاریخ شکوهمند کشور پهناورمان ایران را می نگرند.
امیدواریم با دیدار از زیارتگاه ها،مساجد،کلیساها،آن انبارها،مدارس،بازارها وسراها،آرامگاه ها ومقابر،خانه های قدیمی،بناها وعمارت ها،باغ ها وبوستان هاو. این شهر وتهیه سوغات از صنایع دستی هنرمندانش،قزوین را همواره به خاطر سپرده وبه دوستان وآشنایان برای گردشگری معرفی فرمایید.
دروازه ها
ساختار شهر،قزوین را از دیرباز دارای دروازه های داخلی وبیرونی کرده واز این جهت در ایران کم نظیر بوده است.در نیمه قرن سوم هجری 7 دروازه امکان ورود به شهر را فراهم می ساخت،در دوره قاجار 9 دروازه گرداگرد قزوین وجود داشتند که با حصار پیرامون شهر به یکدیگر می پیوستند وعبارت بودند از:1- پنبه ریسه 2- راه کوشک3- شیخ آباد 4- رشت 5- مغلاوک 6- خندقبار 7- شهزاده حسین8- مصلی9- تهران. اکنون از میان آن بناهای با شکوه تنها دو دروازه تهران وراه کوشک باقی مانده اند.
ايران سرزمين کهن که از ديرباز در پهنۀ جهان به خوبي درخشيده بود و ساليان سال پس از تهاجمات و غارتگريهاي اقوام همچنان سرافراز ايستاده بود، مقارن با قرن 20 در ميدان رقابت و کشاکش دو قدرت بزرگ جهاني که در شمال ايران و مرزهاي جنوبي صاحب نفوذ بودند، قرار گرفت. اين کشاکش دو قدرت بزرگ جهاني گرچه سالها قبل از مشروطه به دليل بروز رقباي تازه وارد در صحنۀ بين المللي، جهت حفظ منافع استعماري منجر به تجديد نظر در استراتژيشان شده بود در سال 1907 منتج به قرارداد جديدي شد تا دو قدرت بزرگ روس و انگليس در مقابل رقيب تازه نفس خود، آلمان مقاومت کنند. توسعه نفوذ آلمان در شرق در اواخر قرن نوزدهم به ويژه طرح راه آهن برلين ـ بغداد، زنگ خطري براي دو رقيب نيرومندش به صدا درآورد. اين قرارداد در کليۀ زمينه‌هاي اجتماعي، سياسي کشور ايران تأثير گذارد و گرچه ايران هيچگاه مستعمره نبود و همواره استقلال خود را حتي به صورت کمرنگ حفظ کرده بود، پس از انعقاد اين قرارداد به تدريج به حالت نيمه مستعمرگي کشيده شد. در اين ميان ايران به دليل جايگاه ويژه جغرافيايي خود مي‌توانست معبري خطرناک به سوي هندوستان باشد.
هندوستان در آن زمان عامل مهم برتري اقتصادي و سياسي و نظامي انگليس در جهان به حساب مي‌آمد و رگ اصلي و شريان حياتي اقتصادي اين امپراتور پير بود. بديهي است که انگلستان از هر وسيله‌اي براي حفظ هندوستان و دست اندازي رقباي سياسي خويش بدان استفاده مي‌نمود.
از سوي ديگر روسيه اين استعمارگر پير که پس از وصيتنامه پطر کبير خواهان دستيابي به آبهاي گرم خليج فارس و درياي عمان بود، توسعه طلبي خود را از چندي قبل از طريق جنگهاي ايران و روس در مناطق قفقاز و ارمنستان و آذربايجان ايران پي گرفته بود. امري که بعدها به سرتاسر نواحي درياي خزر و نواحي شرقي مرو و سرخس تا مرز هرات که کليد فتح هندوستان لقب گرفته بود کشيده شد و زنگ خطر جدي براي انگليس گشت، به طوري که انگلستان خواهان محدود کردن روسيه در نواحي شمالي و مرکزي فلات ايران شد تا بتواند ضمن حمايت از و تجارت خود، به منافع نفتي تازه‌اي که کشف کرده بود دسترسي داشته باشد. امري که در اين قضيه مي‌بايست بدان توجه کرد اين است که امپراتوري بريتانيا بر خلاف روسيه تزاري در آن مقطع تاريخي هرگز خواستار توسعه ارضي در ايران نبود و همواره هدف اقتصادي خود را دنبال مي‌کرد. شايان ذکر است که رشد و گسترش آلمان در منطقه خاورميانه چالشي بود که هر دو قدرت را براي حفظ منافع خود در منطقه فرا خواند. بنابراين دو قدرت به يکديگر نزديک شدند و اختلافات را کنار نهادند. به ويژه آنکه شکست دولت روسيه از ژاپن 6 ـ 1905 و وقوع انقلاب 1905 آن را از درون دچار اغتشاشاتي کرد و زمينه را براي نرمش آن کشور در سياست خارجي پديدار ساخت.
فرانسه، رقيب آلمان در اروپا که در سال 92 با روسيه قرارداد اتحاد بسته بود در 1904 ميلادي معاهده مودت و دوستي با انگلستان امضا کرد و به عنوان يک کشور مهد دموکراسي چاره بقاي خويش را در مجادلات اروپا نزديکي به حکومت استبدادي مي‌ديد تا از قدرت او براي مقابله با آلمان استفاده کند. فرانسه سعي نمود که با نزديک کردن دول روسيه و انگليس جايگاه خود را در اروپا تحکيم بخشد. بنابراين مهمترين مسئله کنار گذاردن اختلافات آنها در خاورميانه بود. اين قرارداد مي‌توانست به نحوي انگلستان را جهت حفظ منافع خود در خاورميانه ياري کند، چرا که انگلستان خواستار سد کردن نفوذ روسيه و توسعه روزافزون او به سمت جنوب ايران بود و اين قرارداد مي‌توانست حداقل، نفوذ روسها را در جنوب محدود سازد. فرانسه داور مناقشات روسيه و انگلستان بر سر کسب قدرت در ايران شد. نتايج حاصله از قرارداد براي فرانسه تحکيم موقعيت سياسي او در اروپا و مقابله با دشمن غدارش آلمان بود که در نهايت به شرکت در اتفاق مثلث انجاميد.
سرانجام در روز 31 اوت 1907 برابر با 8 شهريور 1286 در شهر سن پترزبورگ پايتخت روسيه قراردادي به امضا رسيد. مفاد اين قرارداد شامل سه بخش بود: يک بخش مربوط به ايران و دو بخش ديگر مربوط به افغانستان و تبت. طبق اين قرارداد افغانستان و تبت تحت نفوذ انگلستان قرار گرفت و ايران ضمن تأکيد هر دو دولت بر استقلال و تماميت ارضي، به دو منطقه نفوذ شمالي و جنوبي و يک منطقۀ حائل و بي طرف مرکزي تقسيم شد. منطقه نفوذ روسيه در خطي از قصر شيرين آغاز مي‌شد و از اصفهان و يزد و خواف مي‌گذشت . به مرز روسيه و افغانستان منتهي مي‌شد؛ و منطقۀ تحت نفوذ انگليس نيز خطي بود که از ناحيه گزيک در مرز افغانستان آغاز مي‌شد و با گذر از بيرجند و کرمان به بندرعباس ختم مي‌گشت. بر اساس اين قرارداد هر دو کشور متعهد مي‌شدند که در مناطق تحت نفوذ يکديگر براي خود و اتباعشان هرگونه امتيازي را طلب و تحميل نکنند و به مخالفت با امتيازات مورد درخواست دولتين در مناطق نفوذ خود در نيايند. دربارۀ منطقۀ بي‌طرف نيز متعهد شدند که بدون موافقت قبلي با يکديگر با امتيازاتي که به هر يک از دول و اتباعشان واگذار مي‌شود مخالفت نکنند. در عين حال عايدات گمرکي، شيلات، پست و تلگراف در مناطق يادشده گرو و محل پرداخت اقساط وامهاي ايران بود.
خبر عقد قرارداد چهار روز بعد از امضاي آن در تاريخ 12 شهريور 1286 / 4 سپتامبر 1907 از سوي سفارت انگليس درتهران به وزارت خارجه ايران ابلاغ شد و اين در حالي بود که يک سال و يک ماه از انقلاب مشروطيت ايران مي‌گذشت. واکنش دولت ايران و مجلس تازه تأسيس شوراي ملي نسبت به اين قرارداد به دليل درگيري در بحرانهاي داخلي و ترور امين‌السلطان (اتابک اعظم) صدراعظم وقت در جلوي مجلس چندان دقيق و مشخص نبود اما به طور قطع اثرات غير قابل تصوري بر سرنوشت انقلاب مشروطه باقي گذارد.
سياست انگليس که تا قبل از آن در حمايت ضمني از مشروطه‌خواهان بود، دچار دگرگوني شد و در کنار روسيه در مقابل مشروطه‌خواهان ايستاد. بمباران مجلس اول، استبداد صغير، اولتيماتوم روسيه به ايران، اخراج مورگان شوستر از ايران، تعطيلي مجلس دوم، ورود نيروهاي روسيه به ايران به بهانه حفظ جهان و مال اتباع کشور خود در تبريز و آذربايجان، تصرف تبريز و قتل و غارت و کشتار عظيم آزادي خواهان در منطقه در سال 1911 از پيامدهاي جبران ناپذير اين قرارداد بود.
بازتاب وسيع اين قرارداد در ايران به تنفر بيش ازحد ايرانيان از دو کشور روس و انگليس و حمايت از دولت آلمان در جنگ جهاني اول انجاميد. انقلاب اکتبر 1917 و واگذاري کليه امتيازات و اختيارات دولت روسيه فرصت خوبي براي ايران بود، اگر چه جامعه ايران به مسائل ديگري از جمله قرارداد 1919 و تفوق انگليس بر ايران و کودتاي سوم حوت 1299 ش مبتلا شد و پيامدهاي بعدي رقابت دول در ايران را پديد آورد که به شکلي نوين و به صورت جنگ سرد بعد از جنگ جهاني دوم پديدار شد.
از جمله عنوان ، فهرست ، عكس ، شواهد در تاليف كتاب گنجانده شود با تشكر از شما عزيزان
درباره این سایت